De titel verwijst naar het idee van een horizon met een natuurkundige term vector, dat een begrip is voor zowel een lengte als een richting. De horizon lijkt een vaststaand begrip, een strakke lijn tussen lucht en aarde, maar wordt door Sheikh gebruikt als een abstract begrip dat zowel tijd als beweging verbeeldt. De tentoonstelling draagt bij aan een onderzoek in het kader van het grootschalige project FORMER WEST. Een project dat loopt van 2008 tot 2013 en waarbij het begrip horizon binnen een theoretisch discours onderzocht wordt. Er wordt gedacht over wat er gebeurt als er niets meer tegenover het heersende kapitalisme en de democratie staat. En over welke rol kunst hierin kan spelen.
De tentoonstelling oogt in eerste instantie zo conceptueel dat het bijna verlamt. Het persbericht biedt met zinnen als: ‘ De werken in deze tentoonstelling kunnen dus worden gezien als vectoren, die mogelijkheid en onmogelijkheid in (on)gelijke maten berekenen, maar altijd in de wereld zienswijzen, en dus bestaanswijzen ontdekken en aanwijzen,’ helaas niet veel verduidelijking. Maar stap je over de drempel van de intellectuele tekst heen, dan word je gegrepen door het werk dat in de tentoonstelling te zien is. Gevoelsmatig wordt door de werken zelf duidelijk wat het idee van horizonten inhoudt.
Sheikh selecteerde acht kunstenaars en collectieven die op verschillende wijze de inhoud van het begrip horizon onderzoeken: Matthew Buckingham, chto delat/What is to be done?, Freee, Sharon Hayes, Runo Lagosmarsino & Johan Tirén, Elske Rosenfeld, Hito Steyerl en Ultra-red.
De tentoonstelling oogt in eerste instantie zo conceptueel dat het bijna verlamt. Het persbericht biedt met zinnen als: ‘ De werken in deze tentoonstelling kunnen dus worden gezien als vectoren, die mogelijkheid en onmogelijkheid in (on)gelijke maten berekenen, maar altijd in de wereld zienswijzen, en dus bestaanswijzen ontdekken en aanwijzen,’ helaas niet veel verduidelijking. Maar stap je over de drempel van de intellectuele tekst heen, dan word je gegrepen door het werk dat in de tentoonstelling te zien is. Gevoelsmatig wordt door de werken zelf duidelijk wat het idee van horizonten inhoudt.
Sheikh selecteerde acht kunstenaars en collectieven die op verschillende wijze de inhoud van het begrip horizon onderzoeken: Matthew Buckingham, chto delat/What is to be done?, Freee, Sharon Hayes, Runo Lagosmarsino & Johan Tirén, Elske Rosenfeld, Hito Steyerl en Ultra-red.
Het werk van Hito Steyerl, Universal Embassy (2004) maakt indruk. De film verbeeldt het verhaal van een universele ambassade gelegen in de Europese hoofdstad Brussel. Dit activistische project waarbij de voormalige Somalische ambassade gekraakt is door kunstenaars, probeert de problematiek van mensen ‘sans papiers’ aan het licht te brengen. Ze horen niet bij het land waarnaar ze gemigreerd zijn maar hebben vaak ook de band met het land waar ze vandaan kwamen verbroken. Ambassades zijn bij uitstek constructies waar strakke internationale convenanten aan de basis liggen van te ontlenen rechten. Steyerl onderzoekt op subtiele wijze hoe het is voor mensen die niet binnen dit kader van een land passen. Ze rekt ideeën over begrenzing op en benoemt met Universal Embassy een juridische niche. De Universal Embassy biedt een ruimte waar iedereen welkom is, die niet gedomineerd wordt door begrenzing, maar juist een open structuur vormt.
Een ander bijzonder werk dat grenzen onderzoekt is het werk The Tower: A Songspiel (2010) van kunstenaarscollectief chto delat/ What is to be done? Zij onderzoeken op satirische wijze het verhaal van het Okhta Centre in St. Petersburg, waar oliegigant Gazprom een immense wolkenkrabber wil bouwen en wat in Rusland een van de meest verhitte discussies op gang bracht. Het project, als Brechtiaans theaterstuk uitgevoerd, legt subtiel processen bloot over extreme verticale machtsverhoudingen tussen politiek, rechterlijk gezag, commercie, kunst en de (Russische) samenleving.
Een ander bijzonder werk dat grenzen onderzoekt is het werk The Tower: A Songspiel (2010) van kunstenaarscollectief chto delat/ What is to be done? Zij onderzoeken op satirische wijze het verhaal van het Okhta Centre in St. Petersburg, waar oliegigant Gazprom een immense wolkenkrabber wil bouwen en wat in Rusland een van de meest verhitte discussies op gang bracht. Het project, als Brechtiaans theaterstuk uitgevoerd, legt subtiel processen bloot over extreme verticale machtsverhoudingen tussen politiek, rechterlijk gezag, commercie, kunst en de (Russische) samenleving.
BAK kan door haar intellectuele positionering imponerend werken. Het platform is door haar theoretische benadering voor velen taaie kost. Hierdoor is het moeilijk te bevatten hoe ze zich wil inbedden in de samenleving en tegelijk een voor velen schimmige taal spreekt. Wat is de rol van de instelling? Zet het aan tot een nieuw denken, of moet het een andere vertaalslag maken naar haar publiek, zonder populistisch te zijn? Krampachtig probeer je vat te krijgen op de filosofische gedachten, maar het zijn de kunstwerken zelf die je raken, en dat is waar kunst uiteindelijk om gaat. En het blijft het theoretische discours van BAK dat ze uiteindelijk samenbrengt.
Vectors of the Possible, BAK, Lange Nieuwstraat 4 Utrecht
t/m 28 november 2010.
(c) LUCY, 6-11-2010. Tekst: Nikkie Herberigs
Vectors of the Possible, BAK, Lange Nieuwstraat 4 Utrecht
t/m 28 november 2010.
(c) LUCY, 6-11-2010. Tekst: Nikkie Herberigs
