white cube
Eén van de meest vooraanstaande galeries op het gebied van de hedendaagse kunst is White Cube in Londen. 'Nomen est omen' en niet alleen daar, want de spierwitte expositieruimte geldt als de standaard en werd zelfs in 1958 al door Yves Klein glansrijk ingezet toen hij de 'lege' galerie Iris Clert in Parijs toonde om de bezoeker bewust te maken van zijn concept van 'Le Vide' (de leegte). Juist door
niet(s) te laten zien, zorgde hij ervoor dat je anders kijkt en ervaart, dat de ruimte als nooit tevoren wordt waargenomen en dat het ogenschijnlijk niet-aanwezige zich manifesteert. Overigens, analoog hieraan maakt de vaak als 'stille compositie' aangeduide trilogie, waarin '4'33' het bekendste deel is, van John Cage bewust van de muzikaliteit van alle geluid en van het grensvlak tussen horen en luisteren.
niet(s) te laten zien, zorgde hij ervoor dat je anders kijkt en ervaart, dat de ruimte als nooit tevoren wordt waargenomen en dat het ogenschijnlijk niet-aanwezige zich manifesteert. Overigens, analoog hieraan maakt de vaak als 'stille compositie' aangeduide trilogie, waarin '4'33' het bekendste deel is, van John Cage bewust van de muzikaliteit van alle geluid en van het grensvlak tussen horen en luisteren.
Op schaal
Leeg is Moira bepaald niet in de presentatie van 'Op Schaal' van Ronald Nijhof. Hij maakte een model van de expositieruimte op schaal 1:2. Nijhof verkleinde de ruimte met alle karakteristieke kenmerken, zoals ramen, deuren en het typische vierkante gat in de tussenwand en installeerde dat, deels binnenstebuiten gekeerd in het interieur.
Door de plaatsing neemt het werk bezit van de hele ruimte en zorgt het voor een totaal nieuwe beleving. Je kunt niet langer tot aan de muren lopen, je wordt beperkt in je bewegingsvrijheid en op andere plaatsen uitgenodigd te kijken naar een wand die je anders wellicht nooit zo zou zijn opgevallen. Zoals het hoort immers in een galerie waarin de werken spreken en de witte vlakken zwijgen.
Door de plaatsing neemt het werk bezit van de hele ruimte en zorgt het voor een totaal nieuwe beleving. Je kunt niet langer tot aan de muren lopen, je wordt beperkt in je bewegingsvrijheid en op andere plaatsen uitgenodigd te kijken naar een wand die je anders wellicht nooit zo zou zijn opgevallen. Zoals het hoort immers in een galerie waarin de werken spreken en de witte vlakken zwijgen.
Kijken en zien
Op de beste momenten tijdens de rondgang door, voor en achter de installatie (immers, Nijhofs houten wanden staan zo opgesteld dat je ook de achterkant van de muren ziet; een plek die normaliter voor de buren van Moira alleen zichtbaar is) word je overvallen door het besef in een galerie te kijken in plaats van te zien en ook: dat je in het dagelijks leven vaker ziet dan kijkt. Je kijkt immers naar kunstwerken; je ziet de wereld van alledag. Maar: kijk je in dat laatste geval echt (niet)? En, wat als je zou kijken? Meer zou kijken?
In Nijhofs werk wordt je aandacht getrokken doordat je kijkt. Je kijkt nu wel door het 'raam' van Moira en ziet een fraai uitgelichte zuil. Je kijkt nu wel door het gat in de muur en ziet van beide kanten een ander interessant schouwspel van schaduw en licht. Je kijkt nu wel naar de hoek van de wand en in de taps toelopende ruimte met intens geel licht waan je je bijna in een James Turell-achtige ruimte. Je kijkt nu wel naar de spijkers in zijn muren, naar de slecht afgewerkte randen, maar zouden die je zijn opgevallen, vallen die je op in de 'echte' muren van Moira? Je kijkt nu wel naar een kabeltje dat er lullig en rommelig bijhangt, maar trekt anders niet een doek of beeld alle aandacht?
De kracht van Nijhofs 'Op Schaal' ligt dan ook in die bewustwording; in het feit dat je als je buiten staat voor Moira en je de stad in begeeft onwillekeurig niet langer ziet, maar kijkt. Met andere ogen. Met nieuwe ogen. Hij schept niet alleen een nieuwe ervaring van de ruimte in Moira; hij maakt bewust van hoe zien tot kijken kan verworden.
Ronald Nijhof, Op Schaal, t/m 30 januari te zien in
Expositieruimte Moira, wolvenstraat 10 Utrecht
open vrijdag-zondag 13-18 uur
(c) Lucy 22-1-2011. Tekst: Sven Schlijper. Foto's: Peter van Dijk
In Nijhofs werk wordt je aandacht getrokken doordat je kijkt. Je kijkt nu wel door het 'raam' van Moira en ziet een fraai uitgelichte zuil. Je kijkt nu wel door het gat in de muur en ziet van beide kanten een ander interessant schouwspel van schaduw en licht. Je kijkt nu wel naar de hoek van de wand en in de taps toelopende ruimte met intens geel licht waan je je bijna in een James Turell-achtige ruimte. Je kijkt nu wel naar de spijkers in zijn muren, naar de slecht afgewerkte randen, maar zouden die je zijn opgevallen, vallen die je op in de 'echte' muren van Moira? Je kijkt nu wel naar een kabeltje dat er lullig en rommelig bijhangt, maar trekt anders niet een doek of beeld alle aandacht?
De kracht van Nijhofs 'Op Schaal' ligt dan ook in die bewustwording; in het feit dat je als je buiten staat voor Moira en je de stad in begeeft onwillekeurig niet langer ziet, maar kijkt. Met andere ogen. Met nieuwe ogen. Hij schept niet alleen een nieuwe ervaring van de ruimte in Moira; hij maakt bewust van hoe zien tot kijken kan verworden.
Ronald Nijhof, Op Schaal, t/m 30 januari te zien in
Expositieruimte Moira, wolvenstraat 10 Utrecht
open vrijdag-zondag 13-18 uur
(c) Lucy 22-1-2011. Tekst: Sven Schlijper. Foto's: Peter van Dijk