Groot Gezadeld Paard, het bronzen beeld van Hans Wimmer uit 1952 heeft jaren op de patio van de zolder van het Centraal Museum gestaan. Geheel volgens de visie van de gemeente over een duurzame inrichting voor de Croeselaan is er voor de beeldentuin gekozen om bestaand werk uit de gemeentelijke collectie te herplaatsen.
Het spitse hoofd van het paard met aflopende snuit en platte staart zie je ook bij de beelden uit de Chinese Tang-dynastie (618-908). Iedereen kent wel de Tang-paarden van keramiek, die vaak in grote series werden vervaardigd.
De Duitse kunstenaar Hans Wimmer (1907 en1992) heeft veel sculpturen en tekeningen van paarden gemaakt, vaak groot werk voor de openbare ruimte. Met name in München is veel van hem te vinden. Kenmerkend is de sobere stilering van zijn bronzen beelden. De groene oxidatie, ontstaan door blootstelling aan de lucht, geeft de huid van het beeld een bescheiden mate van levendigheid. Jessica Stockholder, de Canadees/Amerikaanse kunstenaar, koos ervoor onder andere dit paard als drager van haar Assist op de wisselplek in het beeldenpark te gebruiken. Haar bijdrage aan het park wordt deze week geplaatst. Daarover later meer.
Herplaatsing beelden uit de collectie
Carolien de Boer is projectleider bij Culturele Zaken. Zij coördineert o.a. de herplaatsing van de beelden in de beeldentuin. Kan het technisch, hoe zit het met de veiligheid en natuurlijk past het ruimtelijk; zij houdt het in de gaten en leidt het hele proces in goede banen. In Utrecht staan ruim 400 kunstwerken in de openbare ruimte. Die staan op straat en in openbaar toegankelijke gebouwen. ‘Bij nieuwe kunstwerken betrekt de gemeente Utrecht zoveel mogelijk de buurtbewoners of (toekomstige) gebruikers van een pand of locatie. Maar de beelden, die nu op de Croeselaan geplaatst zijn waren al eens in de openbare ruimte te zien. Het idee achter het park is circulair’.
‘Mensen denken vaak dat wij een heel depot vol beelden hebben die er verweesd staan. Dat is niet zo. In principe herplaatsen wij zo snel mogelijk’
Vanuit de gemeentelijke collectie zijn acht beelden geplaatst; drie beelden van Paul Kingma, drie van Jankowski, één van Liam Gillick en één beeld van Jos Wong Lun Hing. Op de wisselplek staat het komende jaar het paard van Wimmer, als onderdeel van Stockholders Assist. En dan zijn er in het park ook nog drie beelden te zien uit de collectie van de Rabobank; een beeld van Alicia Framis, één van Fernando Sanchez Castillo en een werk van Jeanot Bürgi.
Ook voor de installatie van deze beelden is een ploeg voor de Rabobank bezig met takelen, schroeven en verankeren. Carolien de Boer vertelde op de avond van de plaatsing ‘Vorig jaar juli waren wij al zover dat alle beelden geplaatst kon worden. Wij hadden bedacht om de werken tussen plaatsing en opening zorgvuldig in te pakken. Onze voorkeur ging ernaar uit om de beelden tijdig te plaatsen, voordat dit stuk Croeselaan helemaal ingericht werd. Maar de projectleider van het gebied wist dat de risico’s voor beschadiging aan de beelden groot was omdat er nog met groot en zwaar materieel gewerkt zou worden. Nu het park helemaal ingericht is, inclusief grote bomen, energievloer en blinde geleidelijn, kunnen wij onze beelden herplaatsen. En dat is lastiger en brengt ook extra kosten met zich mee’.
Living sculptures
Deze beelden waren ooit al te zien in Utrecht tijdens Call of the Mall, de internationale kunstmanifestatie in en rond Hoog Catharijne in 2012 en 2013.
Ceasar, Che en Dalí Woman zijn geen opvallend mooie, artistiek overtuigende beelden. Wel beelden die heel toegankelijk zijn. Na een tweede blik is het meteen duidelijk dat het hier absoluut niet gaat om verheerlijking van de uitgebeelde persoon. In de sokkel waarop de Argentijnse revolutionair Che Guevara is uitgebeeld, staat gegraveerd Vive el Re-evolution. Er is een verwijzing naar de geschiedenis, maar door de verandering van het motto van de vrijheidsstrijder wordt het een richtinggevende hint naar de toekomst. De tekst zou ook kunnen verwijzen naar het hergebruik van de beeltenis van een historische figuur, nu als levend standbeeld.
Julius Ceasar, de Romeinse generaal, zit wat stijfjes op zijn sokkel. Dat dit ooit een machtig man was voel je niet. En ja hoor, tijdens Call of the Mall liet deze Ceasar zijn geld stelen uit het fooienpotje door een voorbijganger. De dader werd, door toedoen van de vele camerabeelden in het gebied, in de kraag gegrepen. Dalí Woman, het beeld met het groene patin, is gebaseerd op het schilderij Chest of Drawers van de Spaanse surrealist Salvador Dalí. Het lichaam als ladenkast komt vaker voor in het oeuvre van Dalí. Kunsthistorici duiden de werken soms op basis van Freudiaanse theorieën. De kunstenaar heeft tijdens zijn leven deze interpretatie nooit duidelijk onderschreven noch verworpen.
Alle beelden van Jankowski staan dicht in elkaars buurt, bij de doorgang naar de Moreelsebrug naast het fietspad dat de beeldentuin doorkruist. Ze horen bij elkaar en moeten in samenhang worden gezien.
Hangend monteren
Eind van de middag wordt er nog een spectaculair stukje vakmanschap geleverd. Hangend aan een takel, als zwevend bouwpakket, worden de onderdelen van het beeld van Liam Gillick in elkaar gezet. Pas in de avond, als de hele weg afgezet is, brengt een vrachtauto dit gemonteerde werk honderd meter verder op zijn plek.
Diezelfde avond zijn er meerdere vrachtwagens en werkploegen in park. De gemeente heeft zes mensen die hun werken neerzetten en de Rabobank heeft een ploeg van tien mensen rondlopen. Met extra licht, opgewekt door een aggregaat, wordt er nauwkeurig op de millimeter gewerkt. Uiteindelijk is het zover en worden de beelden na boor- en schroefwerk met een chemische injectiekit verankerd op sokkels of stelconplaten in de grond. Deze kunst komt voorlopig niet meer van de plek.
© LUCY, 06-04-2019. Tekst Elaine Vis, Foto's DeTotem