Lisa Bast - Verwondering

Amersfoort, 29 juni 2023

Een bedrijventerrein aan de rand van Amersfoort. Een doorsnee loods blijkt binnenin een creatief dorp te herbergen. Verschillende creatieven hebben hier een zeecontainer omgebouwd tot atelier. De sfeer is gemoedelijk en onderlinge samenwerking komt regelmatig voor. Ook Lisa Bast werkt hier. Zij maakt grote abstracte beelden, vaak van metaal.
Ze studeerde in 2020 af in Spatial Design aan de HKU. Het was niet de gedroomde start. ‘Afstuderen in een corona jaar was nogal een domper. Je hebt niet de kansen gehad van de eindexamenexpositie. Niet de vrijheid van de weken daarna. Het was een onzekere tijd. Je weet niet wat je te wachten staat, waardoor je ook geen plannen kunt maken.’
De eindexamenpresentatie vond uiteindelijk online plaats. Lastig voor Bast, want zij maakt ruimtelijk werk dat je live moet zien. Grote metalen beelden die ze uit verschillende stukken in elkaar last. ’Het werk dat ik maak is er om te ervaren, om er een verhouding mee aan te gaan. Om te voelen hoe het voelt. De fysieke ervaring is echt een deel van het werk.’

Als afstudeerwerk maakte ze drie beelden geïnspireerd op dagelijkse momenten van verwondering. ‘Bijvoorbeeld: als je onder de Koepelpoort doorfietst op een bepaald tijdstip heeft de zon een reflectie op het water en dat zijn hele mooie golfjes. Maar ook hoog gras dat waait of het geluid van de wind in de bladeren van een boom. Veel mensen lopen er aan voorbij, maar ik kan dat echt zien als een minimeditatie of rustmoment, om even stil te staan in de rat race.’

De eerste periode na het afstuderen was stil en onzeker, maar nu is het balletje toch gaan rollen. Bast deed mee aan de Kunstvaarroute in Amersfoort, kwam met haar werk in de krant en dat leidde tot een uitnodiging voor de expositie ‘Onbereikbare Liefde’ in het Rietveldpaviljoen (zomer 2023). Ze kreeg het thema Narcisme mee en vertaalde dit naar een ronde ruimte met het formaat van een kleine paskamer. Als je er in stapt ben je omringd met spiegels. En wordt je dus geconfronteerd met jezelf. Iedereen reageert daar heel anders op merkte Bast, en dat effect interesseert haar: het gevoel en daarmee het inzicht dat het bij de beschouwer oproept.
Buiten bij haar atelier staat nog een tweede beeld dat een heel ander idee van haar werk geeft. Een gesloten abstracte vorm op hoge poten, het roestige beeld torent boven je uit. ‘Dit beeld gaat over hoe leegte voelt voor mij. Dit gaat dus meer over mijn eigen gevoel dan over de ervaring van de toeschouwer.’

Bast maakt installaties met rauwe materialen. Al tijdens haar eerste bezoek aan de metaalwerkplaats op de HKU viel ze als een blok voor dit materiaal, het lassen en het slijpen. Ze maakt grote metalen constructies. Abstract, maar met gevoel. Juist dat is haar doel: met kille materialen en abstracte vormen emotie oproepen. Met als diepere laag: een groter begrip voor de wereld. ‘Ik denk dat het ernaar toe gaat dat we op een holistische manier gaan leven. Dat we dingen moeten gaan zien als een geheel, als een cirkel. Ik denk dat veel mensen die verbinding met het groter geheel missen. Dat groter geheel kan de maatschappij zijn, het kan een community zijn, maar het kan ook de natuur zijn. Als je een verbinding zou kunnen voelen met een grassprietje bijvoorbeeld hoe ga je dan om met een grassprietje? En als je je kunt verplaatsen in een petfles, zou je je leven dan anders inrichten?’
In haar werk uit dit thema zich in de combinatie van minimalistische en rauwe, kille materialen waar ze beweging of licht toevoegt om een emotionele laag op te roepen. Zo onderzoekt ze of mensen emotie of empathie kunnen ontwikkelen voor iets dat op het eerste gezicht kil en afstandelijk lijkt.

Het liefst gebruikt ze bestaande of gevonden materialen. ‘Daar zit meer karakter in.’ Dat en haar ruimtelijke, collage achtige stijl maken dat zij goed past bij Objet Trouvé. ‘Hans van Bentem werkt veel met iconische, figuratieve vormen. Met veel kleur. Ik werk meer met de natuurlijke vorm van het materiaal en heel abstract. Dus dat is een goede tegenhanger tegen het werk van Hans. En de manier van werken met gevonden materialen past erg bij dit project.’

Geleidelijk bouwt de samenwerking tussen de drie kunstenaars van Objet Trouvė op. Na een paar eerste gesprekken en straatverkenningen in Amersfoort bezochten ze begin juli samen het keramiek atelier. Daarnaast staat ook een bezoek aan de schroothoop op de agenda. Keramiek heeft een lange productietijd, dus die elementen die moeten als eerste worden gemaakt. Bast: ‘We hebben afgelopen maandag een eerste sessie gehad in het keramiek atelier. Het idee was heel vrij te gaan werken met de klei. Ik ga een beetje intuïtief te werk, niet van dit is het plaatje dit moet het worden. Ik werk meer van binnenuit. Ik heb wel een beeld in mijn hoofd, een richtlijn, maar hoe het er uiteindelijk uit gaat zien weet ik niet.’
Meer nog is dat het geval in een samenwerkingstraject als dit. De drie kunstenaars werken aan hun eigen ideeën in keramiek. Later zal dat als een collage bij elkaar komen in drie grotere beelden. Drie ruimtelijke collages van verschillende materialen, vormen en stijlen. Een spannend traject waarvan het eindbeeld pas geleidelijk duidelijk wordt. En waarin de deelnemers nieuwe dingen ontdekken. Of herontdekken, zoals kleien.

Intussen is het januari 2024 en zijn de drie beelden af. Bast kijkt ernaar uit het resultaat te delen en de beelden op straat te zien. Het werken met klei is goed bevallen, iets dat ze wel wil blijven gebruiken in haar werkproces, misschien niet als eindresultaat, maar om te schetsen en te onderzoeken. Ook het zoeken naar bruikbare objecten en materialen op de schroothoop wil ze zeker vaker doen, dat heeft mooie dingen opgeleverd voor Objet Trouvé.
In haar eigen werk heeft ze intussen een duidelijke richting voor ogen: ‘Ik richt me op ruimtelijke installaties waarin verschillende media een plek hebben, ook licht en geluid. En ik wil dat werk graag laten zien in verschillende contexten, dus zowel op festivals, als in galeries.’ Daarbinnen houdt ze graag de vrijheid om aan te haken op wat op haar pad komt. Een project zoals Objet Trouvé bijvoorbeeld.